download pdf

DYNAMICS OF PAINTING #2

 

JASPER VAN DER GRAAF, VINCENT

 

4 december 2011 t/m 8

 

Onder de titel Dynamics of Painting is in Kunstruimte 09 werk te zien van drie kunstenaars, die alledrie met verf en kwast schilderijen maken.

Zoals vaker het geval is bij presentaties in K09 zijn het kunstenaars uit verschillende generaties.

 

Vincent Hamel (1931) uit Amsterdam is de oudste. Al meer dan veertig jaar werkt hij in een idioom die wij zouden omschrijven als fundamenteel. Schilderkunst die gaat over het materiaal zelf - kleur, structuur, verfbehandeling. Zelf noemt hij zich een expressionist. Oorspronkelijk schilderde Hamel - en dan hebben we over een halve eeuw geleden - expressieve landschappen. Als bij Mondriaan loste het onderwerp zich op in kleurvlakken en later verdween het landschap geheel uit het werk en werden het vrijwel monochrome schilderijen. Schilderijen met een rijkdom aan structuur, toets, verfbehandeling. Een verfbehandeling die de ene keer bruut en snel is en dan weer subtiel en soms aarzelend. Zo hangt er in K09 een rood werk, dat van dichtbij bekeken bijna fluweel lijkt. Het leveren levendige schilderijen op in gemengde kleuren, die in een New Yorkse recensie (Hamel heeft een vaste galerie in New York, de Howard Scott-gallery) werden omschreven als ‘Europees’, waarschijnlijk vanwege de onverzadigdheid en subtiliteit ervan.

Hamel brengt af en toe wel eens te berde dat hij beter landschappen had kunnen blijven schilderen, omdat dat beter verkoopt, maar tot op heden blijft hij nieuwe kleuren ‘uitvinden’ en nieuwe kwasten gebruiken.

Ten tijde van de expositie in K09 zal ook een uitgebreid overzicht van grotere werken te zien zijn in Museum Belvedère in Heerenveen. Daarbij zal ook een publicatie verschijnen met afbeeldingen van werk uit de afgelopen decennia.

 

Matthijs Hendriks (1963) woont en werkt in Groningen. Ook hij houdt zich bezig met de mogelijkheden van verf, kwast en doek. Echter, op een heel andere wijze dan Hamel.

Het werk van Hendriks heeft veelal illusionistische kwaliteiten. Textuur of structuur heeft het vaak niet. De illusionistische elementen komen voort uit de verf en kleur zelf. Van een groot geel schilderij met stippen zei een toevallige bezoeker deze week dat het decoreren van gevangencellen in Guantanomo-bay ermee vast tot meerdere bekentenissen zou hebben geleid. De opmerking werd gemaakt nadat de kijker enkele malen moest knipperen met zijn ogen bij het aanschouwen van het werk. Veel werk roept de vraag op of je als kijker ziet wel echt aanwezig is. Sommige schilderijen lijken af en toe driedimensionaal, terwijl ze dat niet zijn of veranderen van kleur bij verschillende gezichtspunten.

 

Matthijs Hendriks onderzoekt in zijn werk dergelijke op-art achtige effecten met verschillende verven en kleuren.

 

Jasper van der Graaf (Apeldoorn, 1976) is de jongste deelnemer. De schilderijen van van der Graaf hebben een tegelijk grafische als schilderachtige uitstraling. In olieverf worden tekenachtige vormen op doek aangebracht. Aangebracht is in dit geval een vrij correcte omschrijving, omdat de verf er uit ziet alsof het eerder op het doek geplakt is dan geschilderd. De vormen lijken af en toe dan ook meer voor het doek te zweven dan er een eenheid mee te vormen. Vormen die uitnodigen tot allerlei interpretaties. Zijn het grafische weergaven van elementen uit de waarneembare werkelijkheid bijvoorbeeld?

In een statement laat hij hierover het volgende optekenen: ‘het ontstane beeld lijkt een momentopname van een proces, bevroren in de tijd, tussen een voorgeschiedenis en toekomst van vele ander verschijningsvormen’. De schilderijen zijn dus als het ware snapshots van dynamische processen. Wat voor processen dat laat van der Graaf in het midden.

 

In K09 zijn vier werken te zien waarbij de kleur van het gebruikte - en verder onbeschilderde - linnen of katoen zelf een dominante rol speelt. Een grote mate van beperking en reductie van beeldende middelen.

Werk van van der Graaf is regelmatig te zien in galerie Rob de Vries in Haarlem en binnenkort ook in de ‘Vishal’ aldaar.

 

 

De begrippen ‘schilderen’ en ‘dynamiek’ uit de titel van de expositie komen in deze presentatie,kortom, op zeer verschillende manieren aan de orde. Van pure schilderkunst in expressief werk tot illusionistische effecten en werk dat concreet wil zijn. De drie deelnemende kunstenaars refereren daarmee aan opvattingen uit de fundamentele schilderkunst, het minimalisme en de op-art.

 

jacob van der veen / joke vos - K09

www.matthijshendriks.nl